Czeka was ważny egzamin i się stresujecie. Ręce się pocą, boli was brzuch a u niektórych pojawia się rewolucja żołądkowa. Możliwe, że podobną sytuację stresującą wywoła u was wyczekiwanie na mecz, walkę bądź turniej a efekty będą podobne. Nie da się temu zaprzeczyć, że nasze myśli wpływają na nasze samopoczucie. Komunikacja między jelitami a mózgiem jest zasadnicza dla prawidłowego rozwoju organizmu i utrzymania homeostazy. W tym artykule dowiedzie się jak jelita i mózg oddziaływują na siebie oraz jak zadbać o najlepszą formę obu z nich.
DZIAŁANIE JELIT I MÓZGU JEST DWUKIERUNKOWE
Naukowcy na świecie badają funkcjonowanie osi mikrobiota-jelita-mózg. Już samo jej istnienie daje nam informację, że są współzależne. Mikrobiota jelitowa ma istotny wpływ na procesy trawienia, wchłaniania, metabolizm oraz na odporność człowieka. Każdy odcinek układu pokarmowego posiada zróżnicowane bakterie i grzyby, które charakteryzują się odmienną ilością oraz jakością. Najliczniejszy oraz najbardziej aktywny zespół mikroorganizmów występuje w jelicie grubym. Łączna masa bakterii może wynosić nawet 1,5-2kg !
Zaburzenie mikrobioty jelitowej jest najczęściej spowodowane przez:
– Nieprawidłową, ubogą w błonnik dietę
– Antybiotyki
– Niesteroidowe leki przeciwzapalne np. ibuprofen
– Silny stres
– Zanieczyszczenie środowiska i żywności
– Alkohol
Długotrwałe zaburzenie mikrobioty jelitowej może wpłynąć na zmianę jej składu i na działanie układu pokarmowego.
Bezpośrednią drogą komunikacji między jelitami a mózgiem jest nerw błędny. Mikrobiota jelitowa jako jeden z elementów tej komunikacji może wpływać na działanie mózgu przez aktywność nerwu błędnego. Bezpośrednio działa na układ odpornościowy, fermentuje dostarczaną przez człowieka żywność, reguluje wydzielanie hormonów jelitowych, które mogą oddziaływać na OUN ( ośrodkowy układ nerwowy )
WPŁYW MIKROBIOTY JELITOWEJ NA FUNKCJE POZNAWCZE
Autorzy badań coraz częściej podkreślają rolę mikrobioty jelitowej w procesach uczenia się, uwagi oraz pamięci. U osób z cukrzycą, otyłością, Alzhaimerem, zespołem jelita drażliwego mikrobiota jelitowa może odpowiadać za trudności funkcji poznawczych.
Fernandez-real i współaut. (2015) – wykazali związek mikrobioty jelitowej u osób otyłych a wynikami w teście łączenia punktów. Test ten mierzy efektywność procesów uwagi i elastyczność poznawczą. Osoby z lepszymi wynikami posiadały większą proporcję Actinobacteria.
Manderino i współ-aut. (2017) – wstępne badania wykazały, że u zdrowych osób starszych większa ilość bakterii Verrucomicrobia pozytywnie wpływa na pamięć i funkcje poznawcze.
Chong i współaut. (2019) – wykazali, że przyjmowanie Lactobacillus plantarum DR7 w okresie 12 tygodni odniosło pozytywny wpływ na pamięć, uwagę, uczenie się asocjacyjne ( Cechą uczenia się asocjacyjnego jest kojarzenie bodźców płynących ze świata i interpretowanie ich )
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA MIRKOBIOTĘ JELITOWĄ I ZDROWE JELITA
WIEK – Proces tworzenia mikrobiomu u dzieci trwa do ok. 2 roku życia. W późniejszym okresie życia mikrobiom podlega modyfikacji, to znaczy, że może się zmienić na przestrzeni lat ale baza zostanie ta sama. Zmniejszenie się różnorodności mikrobiomu związane jest z procesem starzenia się.
DIETA – Wysokotłuszczowa dieta oraz duża ilość spożywanych cukrów doprowadza do zaburzenia składu mikrobioty jelitowej. Dieta powinna być bogata w błonnik ( warzywa i owoce oraz produkty zbożowe ), kiszonki, kefiry lub jogurty.
STRES – badania na myszach precyzyjnie pokazały, że brak mikrobioty jelitowej spowodowały zaburzenia w układzie immunologicznym, rozregulowany system hormonalny i przyśpieszony metabolizm. Myszy te reagowały zwiększonym poziomem lęku oraz deficytami pamięci. Zaobserwowano również zmiany w poziomie: noradrenaliny, serotoniny i dopaminy, które w ludzkim ciele odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie psychiki.
CYKL DOBOWY – mikrobiom podlega zmianom dobowym. Osoby podróżujące, mające problemy z tzw. „jet-lag” oraz badania na pracownikach zmian nocnych potwierdzają dobowe zmiany w kompozycji mikrobioty jelitowej.
LEKI – Mowa tu głównie o antybiotykach, które poza pozytywnymi funkcjami również likwidują pożyteczne dla naszego organizmu drobnoustroje. Często po dłuższym lub intensywniejszym stosowaniu antybiotyków mikrobiom nie może wrócić do normy.
PROBIOTYKI – pozwalają odbudować florę jelitową i przywracają jej fizjologiczną równowagę. Stosowanie ich po leczeniu antybiotykami ma kluczowe znaczenie. Niemniej jednak to w konsultacji ze specjalistą powinniśmy je stosować.
RUCH – aktywność fizyczna odgrywa istotny element zdrowych jelit. Wysiłek fizyczny wpływa na lepszą perystaltykę jelit, co przekłada się na regularne wypróżnianie. W momencie kiedy mówię o zdrowych jelitach, trzeba brać pod uwagę, że zbyt intensywne i długotrwałe ćwiczenia mogą doprowadzić do zaburzonej pracy jelit lub nawet je uszkodzić. We wszystkim trzeba znać umiar.
Skład i funkcjonowanie mikrobioty jelitowej jest zależne również od położenia geograficznego, wynikającego z dostępności innych produktów spożywczych i klimatu. Ponad to styl życia, aktywność fizyczna, to czy palimy papierosy, spożywamy alkohol, zażywamy narkotyki będzie miało istotny wpływ na skład i jakość mikrobioty.
JAK ZWIĘKSZYĆ WYDAJNOŚĆ MÓZGU
Skoro już wiecie, że działanie mózgu i jelit jest dwukierunkowe, warto zadać sobie pytanie jak możemy pracować nad naszym mózgiem. Nie jest to temat przewodni jednak chciałbym urozmaicić ten artykuł dodatkowymi informacjami.
DIETA – podobnie jak w przypadku jelit, także mózg ma swoje ulubione produkty. Pełne wykorzystanie potencjału mózgu i poprawę pamięci możecie osiągnąć dzięki spożywaniu m.in. awokado, brokuły, jaja, łosoś, sardynki, nasiona dyni, orzechy włoskie, kurkuma. Znajdzie się też coś dla łasuchów ponieważ do tego zestawienia możemy dodać ciemną czekoladę 😊
KONTROLOWANIE MYŚLI – brzmi jak frazes lecz to co myślimy jak już wiecie, będzie oddziaływało na to jak się czujemy. Przygnębienie, poczucie smutku, stres to negatywne odczucia, których należy nauczyć się kontrolować i zmieniać ich negatywny wydźwięk w pozytywny.
Dzisiaj myślimy, przetwarzamy cały czas. Negatywne myśli powodują, że odczuwamy niepokój, depresję. Pozytywne będą działały uspakajająco i kojąco. Jeśli chcecie dowiedzieć się jak stać się panem własnych myśli wyślijcie mi wiadomość a w odpowiedzi dostaniecie pozycję warte zagłębienia się w temat.
SEN – nie będę rozwijał się ta ten temat w tym artykule, więcej informacji znajdziecie tutaj.
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA – nikogo nie muszę przekonywać, że aktywność fizyczna jest kluczowym składnikiem dłuższego i zdrowszego życia. W artykule, który znajdziecie tutaj, tłumaczyłem w jakich godzinach oraz jaki charakter wysiłku powinniśmy praktykować pod względem zdrowotnym.
ŚRODOWISKO – nie szukałem żadnych badań naukowych na potwierdzenie tej tezy, natomiast uważam, że otoczenie wpływa na to jak będziecie postrzegać rzeczywistość. Jeśli macie kontakt z osobami, które są pozytywnie nastawione do życia, są proaktywne, inspirują, motywują do działania to jakimi ludźmi będziecie Wy? Takie otoczenie powinno korzystnie wpływać na wasze myśli i wasz mózg. Nie bez powodu istnieją takie powiedzenia jak „ jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać jak one” lub „ z kim przystajesz, takim się stajesz”.
Teraz już wiecie jakie warunki trzeba spełnić, aby mieć zdrowe jelita i mózg. Pozytywne skutki ze stosowania probiotyków są oczywiste jednak należy pamiętać, że przed ich zastosowaniem należy się skonsultować ze specjalistą. Metabolizm i odporność spada z wiekiem dlatego warto rozważyć zastosowanie probiotyków. Dbając o zdrowie jelit, zadbamy o zdrowy mózg i zdrowe ciało.
Zapraszam was również do zapoznania się z poprzednim artykułem, w którym opisywałem system mobilności joint by joint.
Razem zadbajmy o formę 😊
Piśmiennictwo:
https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/2634/2575
https://wszechswiat.ptpk.org/index.php/wszechswiat/article/view/980/757
Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka — implikacje w praktyce lekarza rodzinnego. Mirosława Gałęcka, Anna M. Basińska, Anna Bartnicka Instytut Mikroekologii, Poznań