Każdy z nas kto dba o swoje zdrowie i odporność wie, że bez aktywności fizycznej jest to niemożliwe. W ostatnich latach możemy zaobserwować tendencję Polaków do otyłości. Nadwaga może powodować choroby serca, nadciśnienie, nowotwory, cukrzycę typu II, problemy ze stawami, zaburzenia psychiczne i wiele innych. Skoro wiemy, że ruch to zdrowie warto, aby wasze pociechy zażywały go jak najwięcej i trenowały w odpowiedni sposób. W tym artykule dowiecie się czym są okresy sensytywne u dzieci i jak je wykorzystać w ich treningu, jaka jest rola rodziców w ich przygotowaniu treningowym oraz jakie cechy powinien mieć dobry trener.

PROBLEM Z OTYŁOŚCIĄ I NADWAGĄ

Tendencje do otyłości wykazują zarówno dorośli jak i dzieci. „Zgodnie z wynikami badania PITNUTS (2016 r.) ok. 10% dzieci w wieku 1-3 lat ma nadwagę/otyłość, a dodatkowe 18,4% jest zagrożone nadmierną masą ciała. Problem nadwagi i otyłości dotyczy też niemal co trzeciego 8-latka (badanie COSI, 2016). U starszych dzieci i młodzieży nie jest znacząco lepiej. Według danych uzyskanych z ogólnopolskiego badania przeprowadzonego przez Instytut Żywności i Żywienia wśród uczniów szkół podstawowych i gimnazjów (10-16 lat) problem nadmiernej masy ciała dotyczył co piątego ucznia, przy czym częściej występował u chłopców niż u dziewcząt. Stwierdzono też, że wraz z wiekiem problem ten nieco malał chociaż nadal utrzymywał się na poziomie ok. 22% u gimnazjalistów i ok. 16% u gimnazjalistek.

Najnowsze (2018 r.) wstępne wyniki badania zachowań zdrowotnych młodzieży w wieku 11-15 lat (międzynarodowe badanie HBSC, w którym od wielu lat uczestniczy również Polska) wskazują, że nadmierna masa ciała występuje u 29,7% chłopców i 14,3% dziewcząt (wg kryteriów WHO, 2007). Odsetki te są wyższe o kilka procent w porównaniu do wyników edycji tego badania z 2014 r. W latach 2014-2018 odsetek młodzieży z nadmierną masą ciała wzrósł z 19,9% do 21,7% przy czym silniejsze pogorszenie zaobserwowano u chłopców w porównaniu do dziewcząt, a biorąc pod uwagę wiek – u 13-latków obojga płci.” *

Tyle suchych danych, oprócz problemu nadwagi i otyłości z moich obserwacji i doświadczenia, oraz rozmów z wuefistami w szkołach, wynika również jeden poważny problem, upośledzony aparat ruchu. Chcę przez to powiedzieć, że chłopcy i dziewczęta mają problemy z wykonaniem najprostszych ćwiczeń tj. przewrót w przód, złapanie piłki itp. nie mówiąc już o prawidłowej postawie ciała.

OKRESY SENSYTYWNE U DZIECI

Okres sensytywny to zdolność do rozwinięcia konkretnej umiejętności lub cechy motorycznej waszego dziecka w odpowiednim czasie, ale taka na „sterydach”.

W okresie pokwitaniowym obserwujemy znaczny przyrost wysokości a wiek rozpoczęcia pokwitania jest zależny od czynników genetycznych, środowiskowych i tempa rozwoju w okresie pierwszych 10 lat życia dziecka. U dziewcząt skok pokwitaniowy z reguły zaczyna się szybciej, ok 8.5 -13.5 roku życia a u chłopców ok. 10 – 15 roku życia.

Z powyższej infografiki można wywnioskować w jakim okresie powinniśmy się skupić w treningu na trenowaniu konkretnych cech motorycznych i umiejętności. Oczywiście są takie dyscypliny, które są ukierunkowane tylko na jedną cechę tj. triatlon, gdzie wytrzymałość odgrywa kluczową rolę (poza predyspozycjami psychicznymi oczywiście), i takie które wymagają posiadania kilku cech naraz np. koszykówka, w której musimy uczyć się nowych umiejętności i później je szkolić do perfekcji, musimy skupić się na wytrzymałości, sile, mocy. Trening w tych dwóch różnych dyscyplinach będzie kompletnie inny ze względu na charakter wysiłku oraz narzucane obciążenia też będą się znacząco różnić.

Znając zależność okresów sensytywnych trener jest w stanie tak pokierować karierą dziecka, aby przekraczał kolejne bariery swoich możliwości. Bez ich znajomości trenujemy na oko i efekty osiąganych wyników mogą być mniejsze niż jakbyśmy skupiali się na okresach sensytywnych.

ROLA RODZICÓW W TRENINGU DZIECI

Często tak jest, w szczególności kiedy dzieci mają ok 8 lat, że to rodzice wybierają sport, w który inwestują swój czas i pieniądze. Dziecko wykazuje mniejsze lub większe zainteresowanie i predyspozycje do uprawiania konkretnej dyscypliny sportu. Jeśli mówimy o trenowaniu, aby dziecko miało lepsze perspektywy na przyszłość, dla przyjemności i zdrowia to rodzaj dysycpliny sportowe jest mniej istotny niż w przypadku kiedy to dziecko chce trenować regularnie i z zaangażowaniem aby w przyszłości zostać zawodowym sportowcem. Przymuszanie dzieci do uprawiania sportu nie ma większego sensu, chyba że jest to okres buntu czy chwilowej niechęci. Przykład musi iść z góry, jeśli rodzice lub jedno z nich jest aktywne to i dziecko prawdopodobnie będzie też chętniej trenować.

W momencie kiedy dziecko jest wyraźnie uzdolnione fizycznie, łatwo uczy się nowych rzeczy ale dana dyscyplina nie sprawia przyjemności to warto wskazać inny sport lub dać możliwość dziecku wybrania dyscypliny sportowej. Może to być zmiana ze sportu indywidualnego na zespołowy o podobnej charakterystyce np. zmiana gry w tenisa ziemnego na koszykówkę, czy zmiana o 180 stopni i ze sportu o różnej zmienności na bardziej stały np. z piłki nożnej na bieganie sprintów.

Ważne, aby dziecko zainteresowało się sportem z początku. Powinno chcieć iść na trening i czerpać z tego radość, ale też będzie musiało stawić czoła wielu przeciwnościom tj. chwilowa niechęć czy porażka, dlatego ważne jest wsparcie rodziców w całym tym procesie. To mama i tata są najbliżej swojej pociechy i będą doskonale wiedzieć o sukcesach i porażkach, o dobrym i złym humorze itd.

Jeśli chcecie, aby dziecko nauczyło się:

– Sumienności

– Przyjmowania porażek i sukcesów

– Wytrwałości w dążeniu do cel

– Brania odpowiedzialności za siebie

– Wyrobiło własną wartość siebie

– Zwiększyło swoją odporność i zadbało o zdrowie

– Miało nowe możliwości i zmieniło otoczenie

To wprowadzenie regularnych treningów na pewno wyrobi i wzmocni w nich te umiejętności.

JAKIMI ZASADAMI POWINIEN KIEROWAĆ SIĘ TRENER PRZY TRENINGU Z DZIEĆMI

1. Nastawia się długoterminowy na rozwój zawodnika, nie interesują go aby osiągał życiowe wyniki w wieku 15 lat (co często wynika z presji rodziców na sukces), tylko w wieku seniorskim.

2. Indywidualizuje trening, odpowiednio dobiera trudność ćwiczeń do umiejętności a objętość i intensywność treningu do poziomu sportowego.

3. Nie ulega stereotypom – każdy z nas ma inne predyspozycje fizyczne i psychiczne, gdybyśmy ulegali stereotypom to nie byłoby zawodowego boksu czy MMA kobiet, bo uważalibyśmy, że do tego sportu nadają się tylko mężczyźni. 

4. Jest opanowany i zauważa humory podopiecznych, dzięki temu może zobaczyć jak dziecko reaguje w różnych sytuacjach i lepiej dostosować trening w przyszłości

5. Wychowuje poprzez sport i przekazuje wartości

6. Jest stanowczy ale potrafi okazać empatię

7. Wyznacza im cele

8. Inspiruje swoimi dokonaniami lub innych, nakierowuje na działanie i daje przykład

9. Ma plan i jest przygotowany

10. Jest zaangażowany w trening

Sport ma znaczący wpływ na zdrowie dzieci ale również uczy wartości i kształtuje charakter. Warto, aby dziecko miało możliwość chociaż spróbowania aktywności fizycznej w młodym wieku, poszerzy to jego perspektywę oraz da nowe możliwości, nawet jeśli nie zostanie zawodowym sportowcem. Jak już wspomniałem wcześniej przykład idzie z góry, dlatego warto najpierw zacząć od siebie i w ten sposób zachęcić młodzież do aktywności fizycznej.

Zapraszam was również do poprzedniego materiału, z którego dowiecie się jak uniknąć przetrenowania, link do artykuły znajdziecie https://zadbajoforme.pl/470-2/.

Rodzicu zadbaj o swoją formę i swojej pociechy 😊

*Fragment przytoczony z artykułu Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/nadwaga-i-otylosc-wsrod-dzieci-i-mlodziezy-